Ενημέρωση για τα εγκεκριμένα κτηνιατρικά φάρμακα στη χώρα μας

Η υγεία της μέλισσας έρχεται καθημερινά αντιμέτωπη με πολλές προκλήσεις. Παράγοντες όπως τα παράσιτα, το στρες, η έλλειψη τροφής, οι επιδράσεις της κλιματικής αλλαγής, και η μετάδοση ασθενειών είναι κάποιες από τις πολλές αιτίες που μπορούν να διαταράξουν την καλή υγεία των μελισσών. Οι μέλισσες έχουν αποδείξει πως σε δύσκολες καταστάσεις μπορούν να αναπτύξουν δικούς τους μηχανισμούς προσαρμογής και αντιμετώπισης ασθενειών. Ωστόσο, η παρουσία και η συμμετοχή του μελισσοκόμου είναι απαραίτητη για την διασφάλιση της υγείας τους. Αρκετές φορές, ο μελισσοκόμος έρχεται αντιμέτωπος με διάφορες ασθένειες που καλείται να αντιμετωπίσει με την χρήση εγκεκριμένων μελισσοκομικών κτηνιατρικών φαρμάκων. Στην Ελλάδα, τα εγκεκριμένα μελισσοκομικά κτηνιατρικά φάρμακα είναι περιορισμένα και η χρήση τους πρέπει να γίνεται σωστά με ασφάλεια προς την μέλισσα, το περιβάλλον και τον καταναλωτή. Έτσι οι μελισσοκόμοι οφείλουν να είναι υπεύθυνοι για την καταγραφή κάθε εφαρμογής φαρμάκου στο μελισσοκομείο τους, ενώ η χρήση μη εγκεκριμένων φαρμάκων απαγορεύεται αυστηρά.

Ρυθμιστικό Πλαίσιο για τα Μελισσοκομικά Κτηνιατρικά Φάρμακα

 Ο Εθνικός Οργανισμός Φαρμάκων (ΕΟΦ), είναι υπεύθυνος για την έγκριση των μελισσοκομικών κτηνιατρικών φαρμάκων που χρησιμοποιούνται στην Ελληνική μελισσοκομία. Οι όροι και οι προϋποθέσεις για να εγκριθεί ένα μελισσοκομικό φάρμακο είναι αυστηροί και τα κριτήρια αξιολόγησης του κάθε σκευάσματος πρέπει να διασφαλίζουν την υγεία της μέλισσας, του περιβάλλοντος και του καταναλωτή. Είναι σημαντικό τα κτηνιατρικά φάρμακα που χρησιμοποιούνται, να μην αφήνουν κατάλοιπα στο μέλι και στα άλλα προϊόντα της κυψέλης. Από νομικής πλευράς, η μέχρι στιγμής νομοθεσία για τα μελισσοκομικά κτηνιατρικά φάρμακα αναφέρει τον Κανονισμό της ΕΕ 2019/6, που τέθηκε σε εφαρμογή το 2022. Ο νόμος αυτός επισημαίνει την ανάγκη για αυστηρότερο έλεγχο στη χρήση μελισσο- φαρμάκων και στοχεύει στη μείωση των υπολειμμάτων στο μέλι όπως και στην αποφυγή της ανθεκτικότητας στα φάρμακα.

Μελισσοκομικές ασθένειες και εγκεκριμένα μελισσοκομικά φάρμακα από τον ΕΟΦ.
 
Η χρήση των εγκεκριμένων μελισσοκομικών κτηνιατρικών φαρμάκων απαιτεί από τον μελισσοκόμο έναν συνδυασμό γνώσεων, δεξιοτήτων και προσεκτικής εφαρμογής. Τα πιο διαδεδομένα κτηνιατρικά φάρμακα που αναζητούν οι μελισσοκόμοι αφορούν την καταπολέμηση των παρασίτων, κυρίως την βαρρόα (Varroa destructor). Τα εγκεκριμένα σκευάσματα και οι θεραπείες επικεντρώνονται κυρίως στη διαχείριση αυτού του προβλήματος.
 
Βαρρόα
Η βαρρόα όπως έχει αναφερθεί λεπτομερώς και σε άλλα κείμενα του Β-thenet είναι το πιο διαδεδομένο παράσιτο που εντοπίζεται μέσα στην κυψέλη των μελισσών στην Ελλάδα. Η παρουσία της σε υψηλό ποσοστό στην κυψέλη προκαλεί εξασθένηση των μελισσών και μετάδοση ιώσεων. Αυτή την στιγμή για την καταπολέμηση της βαρρόα χρησιμοποιούνται ακαρεοκτόνα και διάφορες βιολογικές μέθοδοι αντιμετώπισης.
Αμιτράζ (Amitraz): Η αμιτράζη είναι ένα παρασιτοκτόνο που ανήκει στην ομάδα των εντομοκτόνων με νευροτοξική δράση. Στον κλάδο της μελισσοκομίας χρησιμοποιείται ευρέως για την καταπολέμηση του παρασίτου Varroa destructor. Στην ελληνική αγορά, το σκεύασμα APITRAZ BE.HIV.STR 500MG/ταινία και APIVAR BE.HIV.STR 500 mg/ταινία είναι σύμφωνα με τον ΕΟΦ εγκεκριμένο και διατίθενται σε μορφή πλαστικών ταινιών εμποτισμένων με 500 mg αμιτραζη. Η συνιστώμενη δοσολογία είναι δύο ταινίες σε δεκάρι μελίσσι.
Κουμαφός (Coumaphos): Το κουμαφός χρησιμοποιείται επίσης για την καταπολέμηση της βαρρόα. Μετά από μία φάση υπερδιέγερσης και εκδήλωσης σπασμών επέρχεται η παράλυση και ο θάνατος του παρασίτου. Αυτή την στιγμή ο ΕΟΦ έχει εγκρίνει μόνο ένα κτηνιατρικό φάρμακο για μελισσοκομική χρήση το CHECKMITE BE.HIV.STR BE HIVSTR 1,36 G/Tαινία.
Φλουμεθρίνη (Flumethrin):  Η φλουμεθρίνη, είναι ένα συνθετικό πυρεθροειδές τύπου ΙΙ και είναι υπεύθυνη για την παρατεταμένη διαπερατότητα στα ιόντα νατρίου. Τα πυρεθροειδή τύπου ΙΙ προκαλούν ένα σύνδρομο δηλητηρίασης. Εγκεκριμένα κτηνιατρικά φάρμακα που δημοσίευσε ο ΕΟΦ για αυτή την κατηγορία είναι το BAYVAROL ® STRIP 500 BE.HIV.STR 3,6MG/6,61g, και το POLYVAR YELLOW BE.HIV.STR 275 mg/ταινία.
Φλουβαλινάτη (Fluvalinate): Είναι ένα συνθετικό πυρεθροειδές που χρησιμοποιείται ως μέθοδος αντιμετώπισης της βαρρόα. Η χρήση της δεν προτείνεται στη Βιολογική μελισσοκομία. Στα εγκεκριμένα μελισσοκομικά φάρμακα του ΕΟΦ που ανήκουν σε αυτήν την κατηγορία είναι μόνο ένα, APISTAN BE.HIV.STR 10%
Οργανικά οξέα: Δυο από τις πιο γνωστές δραστικές ουσίες που ανήκουν στα οργανικά οξέα και χρησιμοποιούν οι μελισσοκόμοι για την αντιμετώπιση της βαρρόα είναι το οξαλικό και μυρμηκικό οξύ τα οποία ανήκουν στις βιολογικές μεθόδους διαχείρησης και χρησιμοποιούνται ευρέως σε όλη την χώρα για την αντιμετώπιση του ακάρεος. Στη λίστα του ΕΟΦ με τα εγκεκριμένα κτηνιατρικά φάρμακα για την μέλισσα που χρησιμοποιούνται στο εμπόριο είναι το VARROXAL PD.EXT.US 0,71 gr/gr, FORMICPRO BE.HIV.STR 68,2 G/STRIP, VARROMED BE.HI.DISP (75+660)mg/dose, VARROMED BE.HI.DISP (5+44)mg/ml, OXYBEE PD.SO.BE.D 39,4mg/ml,.
Θυμόλη και Αιθέρια έλαια: Η θυμόλη είναι το φυσικό παράγωγο της φαινόλης του μονοτερπενίου και εντοπίζεται στο έλαιο του θυμαριού και άλλων διάφορων φυτών. Η θυμόλη εκχυλίζεται ως λευκή κρυσταλλική ουσία με μια ευχάριστη αρωματική οσμή και ισχυρές αντισηπτικές ιδιότητες. Η δράση της είναι αντιμικροβιακή και αντιβακτηριακή λόγω της φαινολικής δομής της. Η χρήση της θυμόλης όπως και άλλων φυσικών εκχυλισμάτων έχουν χρησιμοποιηθεί στις μέλισσες ως ασφαλές τρόπος μείωσης της βαρρόα. Η χρήση της προτείνεται στη Βιολογική μελισσοκομία. Εγκεκριμένα μελισσοκομικά κτηνιατρικά φάρμακα που βρίσκονται στην λίστα του ΕΟΦ είναι το API-LIFE VAR BE.HIV.STR (8+1,72+0,39+0,39)g/ταινία, APIGUARD GEL.EXT.US 25%, THYMOVAR BE.HIV.STR 15G/ΤΑΙΝΙΑ.

Ορθή Χρήση Κτηνιατρικών Φαρμάκων

Η ορθή χρήση των εγκεκριμένων μελισσοκομικών κτηνιατρικών φαρμάκων είναι κρίσιμη για τη διασφάλιση της υγείας των μελισσών, του περιβάλλοντος, την αποφυγή υπολειμμάτων στο μέλι αλλά και την πρόληψη ανάπτυξης ανθεκτικών στελεχών. Βασικές οδηγίες που πρέπει να ακολουθεί ο μελισσοκόμος για να διασφαλίσει τα παραπάνω είναι να χρησιμοποιεί μόνο εγκεκριμένα κτηνιατρικά φάρμακα που προορίζονται για την μέλισσα. Ο μελισσοκόμος, οφείλει να ακολουθεί αυστηρά τις δοσολογίες και τις οδηγίες χρήσης που αναγράφονται από τον παρασκευαστή του προϊόντος. Η υπερβολική δοσολογία δεν θα κάνει πιο γρήγορη την ίαση του μελισσιού (όπως λανθασμένα πιστεύεται από κάποιους) αντιθέτως θα βλάψει το ίδιο το μελίσσι. Επίσης, μέσα στις υποχρεώσεις του μελισσοκόμου για την ορθή χρήση των κτηνιατρικών φαρμάκων είναι η τήρηση μητρώου φαρμακευτικών αγωγών για λόγους ιχνηλασιμότητας. Ακόμα, για να διασφαλίσει την ποιότητα των προϊόντων και την ασφάλεια των καταναλωτών  πρέπει να τηρεί τους ορθούς κανόνες συλλογής μελιού από την ημέρα της εφαρμογής μέχρι και την συγκομιδή. Όλα τα παραπάνω συμβάλουν στην ορθή  χρήση των κτηνιατρικών φαρμάκων που θα πρέπει όλοι οι μελισσοκόμοι να εφαρμόζουν. Η μη συμμόρφωση στους κανονισμούς ελλοχεύει μεγαλύτερα προβλήματα.

ΓΕΝΙΚΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΧΡΗΣΗΣ ΦΑΡΜΑΚΩΝ
 
– Μην χρησιμοποιείτε παράνομα ή μη καταχωρημένα φάρμακα για τη θεραπεία των μελισσών.
– Χρησιμοποιείτε μόνο κτηνιατρικά φάρμακα που έχουν εγγραφεί ειδικά για μέλισσες στη χώρα μας.
– Μην χορηγείτε παράνομες ή αυτοσχέδιες θεραπείες και βεβαιωθείτε ότι όλες οι διαδικασίες τηρούνται σωστά, όπως περιγράφονται στις οδηγίες (σεβόμενοι τη δοσολογία, τη μέθοδο εφαρμογής, και τις οδηγίες ασφαλείας).
– Ακολουθείτε πάντα τις υποδείξεις του προμηθευτή και χρησιμοποιείτε προστατευτικές συσκευές (όπως γάντια, μάσκες ή γυαλιά) όταν απαιτείται.
– Παρέχετε θεραπείες όταν χρειάζεται με την μέγιστη προσοχή στην επιλογή και τη χρήση φαρμάκων για τον έλεγχο ασθενειών, καθώς οι περισσότερες από αυτές τις ουσίες μολύνουν εύκολα τον εξοπλισμό των κυψελών, το μέλι, τα υπόλοιπα προϊόντα, δημιουργώντας ανθεκτικά παθογόνα που αποδυναμώνουν τις μέλισσες.
– Τα φάρμακα χαμηλών περιβαλλοντικών επιπτώσεων θα πρέπει να είναι η προτιμώμενη επιλογή.
– Ο μηχανικός/βιολογικός έλεγχος μπορεί να είναι η καλύτερη πρώτη και δεύτερη επιλογή.
– Οι βιολογικές μέθοδοι μελισσοκομίας βασίζονται σε μεθόδους ελέγχου που είναι ωφέλιμες για τις μέλισσες (και αποτελεσματικές κατά των ασθενειών), για τα μελισσοκομικά προϊόντα και την υγεία του ανθρώπου (δεν αφήνουν υπολείμματα στα προϊόντα της κυψέλης).
– Όταν χρησιμοποιείτε συσκευές για εφαρμογή (εξάτμισης μυρμηκικού οξέος, εξαχνωτή με οξαλικό οξύ), βεβαιωθείτε ότι είναι κατάλληλες και σωστά βαθμονομημένες για χορήγηση.
– Τηρείτε τις απαιτούμενες συνθήκες αποθήκευσης για τα κτηνιατρικά φάρμακα και ελέγχετε πάντα την ημερομηνία λήξης.
 
 
 
https://services.eof.gr/veterinary-search/view.xhtml?id=8a30ca515ac8093facc93a9a319db3b037830f2749899561d594d5969a48ad42