Οπτική ανίχνευση τυπικών κλινικών συμπτωμάτων της ΑΣ
Η εξέλιξη του νοσήματος είναι συνήθως αργή. Στα μελίσσια που δεν επιτηρούνται τακτικά γίνεται αντιληπτή η ασθένεια μόνο όταν ο πληθυσμός τους μειωθεί σημαντικά. Κατά την επιθεώρηση ο γόνος φαίνεται […]
Η εξέλιξη του νοσήματος είναι συνήθως αργή. Στα μελίσσια που δεν επιτηρούνται τακτικά γίνεται αντιληπτή η ασθένεια μόνο όταν ο πληθυσμός τους μειωθεί σημαντικά. Κατά την επιθεώρηση ο γόνος φαίνεται λίγο ή πολύ διάσπαρτος, ανάλογα με την ένταση της μόλυνσης. Μετά το θάνατο των προνυμφών ο οποίος επέρχεται μετά το σφράγισμα των κελιών τα σφραγίσματα αλλάζουν όψη. Το χρώμα τους γίνεται πιο σκοτεινό και πολλά από αυτά παρουσιάζουν σχισμές ή τρύπες. Αντίθετα τα σφραγίσματα στα κελιά με υγιή γόνο είναι πιο ανοιχτόχρωμα. Τα μολυσμένα κελιά βρίσκονται διάσπαρτα ανάμεσα στα υγιή.
Η Αμερικάνικη Σηψηγονία είναι μια μολυσματική ασθένεια που χαρακτηρίζεται από τη σήψη του μολυσμένου γόνου και επηρεάζει τις προνύμφες των μελισσών Apis mellifera και των υποειδών τους με γρήγορο και εύκολο ρυθμό εξάπλωσης. Η ασθένεια της Α.Σ οφείλεται στα σπόρια που σχηματίζει το βακτήριο Paenibacillus τα οποία μολύνουν τις υγιής προνύμφες μέσω της κατάποσης. Μετά την κατάποση τα ενδοσπόρια βλαστάνουν και αναπτύσσονται ταχεία στο μέσο έντερο της προνύμφης καταστρέφοντας έτσι την περιτροφική μεμβράνη και τον επιθήλιο του μέσου εντέρου. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την είσοδο και τον πολλαπλασιασμό των βακτηρίων στην αιμολέμφο της προνύμφης που θα οδηγήσει τελικά στο θάνατό της από σηψαιμία. Η διαδικασία της σήψης διαρκεί από πέντε έως οκτώ εβδομάδες μετά την μόλυνση. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός για την Υγεία των Ζώων κατέταξε την Α.Σ ως εξαιρετικά επικίνδυνη μολυσματική ασθένεια λόγω της σημαντικής επιζωτιολογικής και οικονομικής σημασίας για την μελισσοκομία (WOAH).
Η διάγνωση της Α.Σ σε μια αποικία μπορεί να γίνει είτε με την αναγνώριση των κλινικών συμπτωμάτων της ασθένειας από τον μελισσοκόμο είτε σε διαγνωστικό εργαστήριο. Τα κλινικά συμπτώματα της προσβολής από Α.Σ ποικίλουν ανάλογα τον γονότυπο που μόλυνε τις προνύμφες αλλά και την δυναμικότητα του μελισσιού έναντι της ασθένειας. Τα συμπτώματα γίνονται κυρίως ορατά σε σφραγισμένα κελιά καθώς οι εργάτριες παραμάνες λόγω της υγιεινής τους συμπεριφοράς αναγνωρίζουν και απομακρύνουν τις άρρωστες και νεκρές προνύμφες. Μια από τις πιο χαρακτηριστικές κλινικές εικόνες που παρουσιάζει η Α.Σ είναι η κρεμώδη ή σκούρα καφέ κολλώδη μάζα των υπολειμμάτων των προνυμφών που υπάρχουν μέσα στο κελί και μπορούν να τραβηχτούν σαν κλωστή με ένα σπίρτο. Η μέθοδος με το σπίρτο μπορεί να πραγματοποιηθεί εύκολα και γρήγορα από τον μελισσοκόμο στις αποικίες του προκειμένου να εντοπίσει και να περιορίσει την εξάπλωση στα υπόλοιπα υγιή μελίσσια του. Επιπλέον κλινικές εικόνες που παρουσιάζει μια προσβεβλημένη αποικία από Α.Σ είναι ο διάσπαρτος σφραγισμένος γόνος που συνήθως εντοπίζεται ανάμεσα σε υγιή κελιά. Το χρώμα των κελιών παρουσιάζει διακυμάνσεις από κίτρινο λεμονί έως σκούρο καφέ. Ακόμα στην επιφάνεια του σφραγισμένου γόνου παρουσιάζονται σκουρόχρωμες κηλίδες με μικροσκοπικές τρύπες που έχουν ακανόνιστες άκρες. Το χρώμα της προνύμφης από λαμπερό λευκό αλλάζει σε γκριζοκίτρινο χρώμα που στη συνέχεια γίνεται σκούρο καφέ και η μορφή της μετατρέπεται σε ημίρρευστη, κολλώδη μάζα. Όταν πλέον η ασθένεια έχει φτάσει στο τελευταίο στάδιο, οι εργάτριες λόγω της υγιεινής συμπεριφοράς τους θα απομακρύνουν τις νεκρές προνύμφες. Τα υπολείμματα των νεκρών προνυμφών που θα μείνουν θα ξεραθούν και θα σχηματίσουν μια πυκνή ξεραμένη σκουρόχρωμη καφέ μάζα πάνω στο κελί η οποία θυμίζει λέπι. Τέλος η Αμερικάνικη Σηψηγονία δεν έχει θεραπεία γι’ αυτό προτείνεται στους μελισσοκόμους αν τα μελίσσια έχουν πάνω από 5-6 πλαίσια πληθυσμό να ακολουθήσουν το πρωτόκολλο της μονής μετάγγισης. Μικρότερης δυναμικής μελίσσια θανατώνονται χωρίς δεύτερη σκέψη. Η χρήση τεραμυκίνης απαγορεύεται διά ροπάλου διότι πέρα από το ότι είναι καρκινογόνο δεν θεραπεύει τα μελίσσια απλά αναστέλλει τις βλαστικές μορφές του βακτηρίου (στην ουσία καλύπτει το πρόβλημα). Ένα πρόβλημα το οποίο δεν είναι ορατό εγκυμονεί τεράστιο κίνδυνο για μεταφορά των μολυσμένων κηρηθρών και σε υγιή μελίσσια κατά τη διάρκεια του τρύγου αλλά και μέσω των πρακτικών διαχείρισης των μελισσοσμηνών του.
Συνοψίζοντας:
1.Το χρώμα των κηρηθρών αλλοιώνεται, γίνεται βαθύ καφέ, ο γόνος είναι διάσπαρτος, τα καλύμματα του σφραγισμένου γόνου βυθίζονται και σε ορισμένα από αυτά δημιουργείται μικρή τρύπα.
2. Στα σφραγισμένα κελιά η προνύμφη σαπίζει και εάν την τραβήξουμε με ένα σπίρτο σχηματίζει κολλώδη ελαστική ίνα και αργότερα μεταβάλλεται σε λέπι που δεν απομακρύνεται εύκολα από τις μέλισσες. Έχει χαρακτηριστικά δυσάρεστη οσμή.
3. Μερικές νεκρές προνύμφες έχουν σχηματισμένα τα στοματικά τους μόρια με την προβοσκίδα χαρακτηριστικά προσκολλημένη στην πάνω εσωτερική επιφάνεια του κελιού.
Ο καλύτερος τρόπος να ανιχνεύσουμε τα σηψηγονικά λέπια στα κελιά είναι να ελέγξουμε το τελάρο από πάνω προς τα κάτω (από τον κηρηθροφορέα προς τη βάση του), αφού πρώτα φέρουμε το τελάρο πολύ κοντά στο στήθος μας κοιτάζοντας έτσι την οπίσθια πλευρά.
Χαρακτηριστικές εικόνες πλασίων με Α.Σ.
