Visuele inspectie van broedramen tijdens werk in de kolonie ter preventie van Amerikaans Vuilbroed
Amerikaans vuilbroed is een broedziekte bij bijen die wordt overgebracht door een sporenvormende bacterie, Paenibacillus larvae.
De sporen kunnen in extreme omstandigheden (droogte en koude) gedurende tientallen jaren overleven. Jonge larven (tot 24 uren oud) zijn het gevoeligst voor de ziekte en nemen de sporen via hun voedsel op. Een tiental sporen bij een eendagslarve is voldoende om een AVB-infectie te veroorzaken. Hoe jonger de larve, hoe vatbaarder en hoe minder sporen er nodig zijn om de ziekte te verwekken. Eenmaal in het darmkanaal, ontkiemen deze opnieuw tot bacteriën en breken ze door de darmwand heen om zich te voeden met de hemolymfe. Nadat het celdeksel op de larve werd dichtgemaakt, begint de bacterie zich zeer snel te vermenigvuldigen. Dit leidt onvermijdelijk tot de dood van de larve of pop die snel opdroogt tot een schubje dat aan de celwand blijft hangen. Hierin worden opnieuw miljoenen sporen gevormd. De bijen die de resten opruimen, raken op die manier ook besmet en kunnen zo de ziekte verspreiden in het bijenvolk. Geïnfecteerd broed sterft meestal in het pre-pupale of pupale stadium. Oudere larven worden alleen aangetast bij een vrij hoge infectiedruk. Volwassen bijen worden helemaal niet aangetast, maar geven de ziekteverwekker wel door. Amerikaans vuilbroed kan de productiviteit gevoelig doen dalen en het bijenvolk doen wegkwijnen. Dit kan zeer traag in een periode van meerdere maanden gebeuren of zeer snel, afhankelijk van het aantal sporen in de kast. Hoe meer AVB-sporen bij de initiële infectie, hoe sneller de kolonie sterft. De ziekte is niet stressgerelateerd en kan zowel sterke als zwakke bijenvolken het ganse jaar door treffen.
Wees altijd op je hoede voor tekenen van Amerikaans Vuilbroed tijdens gewone kastinspecties. Een vroege detectie is belangrijk om de schade binnen de perken te houden bij een eventuele infectie. De ziekte is niet zeer besmettelijk, maar wordt gemakkelijk doorgegeven door het gebruik van besmette ramen en imkersgereedschap. Symptomen zijn:
– gronderige, leemachtige geur bij het openen van de kast
– broed met verspreid gesloten cellen, open cellen en cellen met resten van aangetaste larven (zie afbeelding A)
– inhoud op de bodem van aangetaste cellen is donkerbruin, dradentrekkend en stroperig (3-5 cm, langer dan bij Europees Vuilbroed). Dit kun je testen met een tandenstokertje of lucifer (zie afbeelding B)
– cellen met ingezonken celdeksel
– openingen in een aantal celdeksels, onregelmatige perforaties en vaak aan de rand van het celdekseltje
– celdeksels zijn donkerder van kleur dan normaal
– bij een zeer ernstige infectie zijn gedroogde, harde schubjes op de celbodem zichtbaar (afbeelding C)
– verharde popschalen waarvan de tong uit de kop steekt
Indien je symptomen van Amerikaans Vuilbroed waarneemt, contacteer je Lokale Controle-Eenheid, waarna de dierenarts en assistent voor de bijenteelt van het FAVV zullen komen voor staalname. Reduceer de vliegopening van het bijenvolk zodat slechts 1 bij per keer erdoor kan om een verdere verspreiding van de mogelijke besmetting te voorkomen.
Referentie:
